Giấc Mơ Là Gì?
Giấc mơ được mô tả như là một trạng thái của ý thức đặc trưng bởi cảm giác, nhận thức và cảm xúc xảy ra trong thời gian ngủ. Người mơ mộng thường bị giảm sự kiểm soát đối với nội dung, hình ảnh thị giác và kích hoạt bộ nhớ.
Nên khi trong giấc mơ, chúng ta thường không thể tự do điểu khiển mình trong đó, những hình ảnh, nội dung thường rất kỳ lạ và thú vị. Cũng có thể, giấc mơ chính là chất xúc tác tuyệt vời cho các nhà làm phim có những ý tưởng đột phá để tạo ra một số bộ phim giả tưởng mà chúng ta thường xem.
Có những khác biệt đáng kể giữa phương pháp thần kinh học và phân tích tâm lý đối với việc phân tích giấc mơ. Một nhà thần kinh học quan tâm đến các cấu trúc liên quan đến sản xuất, tổ chức và tính miêu tả. Tuy nhiên, tâm lý học tập trung vào ý nghĩa của những giấc mơ và đặt chúng trong bối cảnh các mối quan hệ trong lịch sử của người mơ mộng.
Các báo cáo về những giấc mơ có nhiều trải nghiệm cảm xúc và sinh động có chứa chủ đề, mối quan tâm, số liệu, đồ vật…tương ứng với cuộc sống thật. Những yếu tố này tạo ra một cuốn tiểu thuyết “thực tế” dường như không có gì, tạo ra một trải nghiệm với một khung thời gian thực và kết nối thực.
Điều này có nghĩa là những giấc mơ của chúng ta chỉ đơn giản là cách não tạo ra cảm giác truyền tải bất ngờ xảy ra trong giấc ngủ của chúng ta. Tùy thuộc vào người, một số sẽ có khả năng kiểm soát giấc mơ của họ tốt hơn những người khác. Đây là những người có thể làm cho tình huống trong lúc mơ mộng của họ bằng cách nghĩ đến một sự kiện ngay trước khi họ bước vào trạng thái ngủ. Đó là một thực tế đã được chứng minh rằng con người cần ngủ để hoạt động đúng vào ngày hôm sau.
Khoa học thần kinh đưa ra những giải thích liên quan đến giai đoạn chuyển động nhanh của mắt (REM) như là một dấu hiệu cho thấy giấc mơ xảy ra.
Tại Sao Chúng Ta Hay Mơ?
Có một vài giả thuyết và khái niệm về lý do tại sao chúng ta hay mơ trong khi ngủ. Liệu giấc mơ chỉ là một phần của chu kỳ ngủ hay là chúng phục vụ một số mục đích khác?
Có thể giải thích lý do tại sao chúng ta hay mơ:
- Đại diện cho ham muốn và mong muốn bất tỉnh
- Để giải thích tín hiệu ngẫu nhiên từ não và cơ thể trong lúc ngủ
- Củng cố và xử lý thông tin thu thập được trong ngày
- Làm việc như một hình thức trị liệu tâm lý.
Từ việc thu thập bằng chứng và phương pháp nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu cho rằng:
- Đang xử lý lại bộ nhớ ngoại tuyến – củng cố các nhiệm vụ học tập và bộ nhớ.
- Là một hệ thống con của mạng mặc định đánh thức, hoạt động trong lúc tâm trí lang thang và mơ mộng. Giấc mơ có thể được xem như mô hình nhận thức của những kinh nghiệm trong cuộc sống thực.
- Tham gia vào việc phát triển các khả năng nhận thức.
- Những giấc mơ là phản ánh rất có ý nghĩa về chức năng tâm thần bất tỉnh.
- Là một trạng thái ý thức độc nhất kết hợp ba không gian thời gian: kinh nghiệm về hiện tại, quá trình xử lý quá khứ, và chuẩn bị cho tương lai.
- Cung cấp một không gian tâm lý nơi những quan niệm áp đảo, mâu thuẫn hoặc phức tạp có thể được tập hợp lại bởi bản ngã mơ mộng mà có thể gây ra bất ổn trong khi tỉnh táo. Quá trình này phục vụ sự cần thiết cân bằng tâm lý.
Giống như nhiều thứ liên quan đến trí não và tư tưởng vô thức, vẫn còn rất nhiều điều chưa biết về giấc mơ. Có những giấc mơ khó tìm thấy trong phòng thí nghiệm. Khi công nghệ và kỹ thuật nghiên cứu mới được phát triển, sự hiểu biết về những giấc mơ sẽ tiếp tục phát triển.
Các Giai Đoạn Của Giấc Ngủ
Có năm giai đoạn của giấc ngủ trong một chu kỳ ngủ:
- Giai đoạn 1 – ngủ nhẹ, mắt di chuyển từ từ, và hoạt động cơ chậm. Giai đoạn này chiếm 4-5% tổng số giấc ngủ
- Giai đoạn 2 – chuyển động của mắt và sóng não (sự dao động của hoạt động điện có thể được đo bằng điện cực) trở nên chậm hơn, với những đợt sóng nhanh gọi là các cột ngủ (sleep spindles). Giai đoạn này tạo thành 45-55% tổng số giấc ngủ
- Giai đoạn 3 – các sóng não cực nhanh gọi là sóng delta bắt đầu xuất hiện, xen kẽ với các sóng nhỏ hơn và nhanh hơn. 4-6% tổng số giấc ngủ
- Giai đoạn 4 – não sản xuất ra sóng thần gần như độc nhất. Rất khó để đánh thức ai đó trong các giai đoạn 3 và 4, cùng nhau được gọi là “giấc ngủ sâu”. Không có chuyển động mắt hoặc hoạt động cơ. Mọi người thức dậy trong giấc ngủ sâu không điều chỉnh ngay lập tức và thường cảm thấy lúng túng và mất phương hướng trong vài phút sau khi thức dậy. Điều này tạo thành 12-15% tổng số giấc ngủ
- Giai đoạn 5 – REM – thở trở nên nhanh hơn, không đều và cạn, mắt hắt hẫng nhanh theo nhiều hướng, và cơ chân tay bị tê liệt tạm thời. Tăng nhịp tim, tăng huyết áp, và dương vật của đàn ông sẽ cương cứng. Khi mọi người thức giấc trong gian đoạn REM, họ thường mô tả các câu chuyện kỳ quái và phi lý – những giấc mơ. Hình thành 20-25% tổng thời gian ngủ.
Giấc ngủ sóng chậm đề cập đến các giai đoạn 3 và 4 của giấc ngủ không nhanh (NREM).
Rất nhiều người trải qua những cơn ác mộng trong suốt cuộc đời của mình. Ảnh ytimg.com
Có Những Giấc Mơ Được Gọi Là Ác Mộng
Cơn ác mộng là những giấc mơ buồn phiền làm cho người mơ mộng cảm thấy một số cảm xúc phiền muộn, sợ hãi và lo lắng.
Hai loại giấc mơ phổ biến mà nhiều người sẽ gặp trong suốt cuộc đời của họ là những cơn ác mộng và những giấc mơ lo lắng. Những cảm xúc mãnh liệt thường thấy trong suốt giấc mơ và sau khi tỉnh giấc. Cảm xúc này có thể có hiệu quả lâu dài bởi vì những giấc mơ thường cảm thấy rất thực với người mơ mộng.
Một đặc điểm chung trong một cơn ác mộng là cần phải tránh xa điều gì đó hoặc tình huống trong giấc mơ. Phản ứng sinh lý trong những giấc mơ này thường có mặt với phản ứng chiến đấu hay phản ứng bay thường gây ra rất nhiều cảm xúc trong cơ thể.
Những cơn ác mộng xuất hiện ở cả người lớn và trẻ em và có thể là do:
- Nhấn mạnh
- Nỗi sợ
- Chấn thương
- Vấn đề tình cảm
- Bệnh
- Sử dụng một số loại thuốc đặc biệt gây ra tác dụng phụ
Những giấc mơ lo âu ít dữ dội hơn những cơn ác mộng nhưng vẫn gây ra những căng thẳng trong giấc mơ của chúng ta. Những vấn đề ẩn giấu nằm sâu dưới tiềm thức của chúng ta thường có mặt trong các phương tiện của một giấc mơ lo lắng. Trong khi những hình ảnh của giấc mơ lo lắng có thể đóng một vai trò quan trọng trong giấc mơ, nó thường là cảm xúc được trải nghiệm trong suốt giấc mơ cần phải đối mặt và được công nhận trong giấc mơ.
Những Giấc Mơ Có Ý Nghĩa Gì?
Khi nói đến việc diễn giải ý nghĩa những giấc mơ, bạn luôn phải đưa toàn bộ chúng vào bối cảnh. Nếu có một hình ảnh đặc biệt nổi bật thì bạn nên bắt đầu bằng cách tìm kiếm ý nghĩa của nó, nhưng bạn cũng nên tìm kiếm các yếu tố khác có trong giấc mơ của bạn.
Bạn có thể nhớ nhiều hơn từ giấc mơ của bạn, để giải thích chính xác hơn về giấc mơ của bạn có ý nghĩa gì. Không bao giờ bỏ qua những chi tiết nhỏ trong mơ bởi vì nó thường có ý nghĩa quan trọng nhất.
Hãy thử và đảm bảo rằng bạn đang mơ về một cái gì đó có ý nghĩa, chứ không phải là một giấc mơ có liên quan đến một yếu tố bên ngoài từ môi trường của bạn như tiếng ồn hoặc bộ phim đáng sợ mà bạn vừa xem.
Điều quan trọng cần nhớ là những giấc mơ xảy ra xung quanh những bi kịch cụ thể trong cuộc sống của bạn có nhiều khả năng chứa đựng các sự kiện từ những bi kịch đó. Điều này là bởi vì tâm trí của bạn sẽ tập trung vào nó trong suốt cả ngày, khiến nảo bạn phụ thuộc và có ý thức mơ về nó.
Những giấc mơ sống động và rõ ràng thường có ý nghĩa hơn những giấc mơ mờ nhạt.Nếu bạn thức dậy hầu như không nhớ bất cứ thứ gì bạn mơ, nó có thể đó là một giấc mơ để quên. Những giấc mơ chỉ được nhớ một nửa mà không có nhiều chi tiết khó giải thích vì thiếu sự thật và chi tiết khiến việc diễn giải trở nên thiếu chính xác.
Những gì xảy ra qua tâm trí của chúng ta ngay trước khi chúng ta ngủ có thể ảnh hưởng đến nội dung của những giấc mơ của chúng ta. Ví dụ, trong thời gian thi, học sinh có thể mơ về nội dung khóa học; Những người trong mối quan hệ có thể mơ ước của đối tác của họ; Các nhà phát triển web có thể thấy mã lập trình.
Những quan sát từng phần cho thấy rằng trong quá trình chuyển đổi từ thức sang ngủ, các yếu tố mỗi ngày trở nên nổi bật hơn trong giấc mơ.
Việc tìm kiếm ý nghĩa trong những giấc mơ đã chiếm hữu con người qua các thời đại. Ý tưởng cho rằng giấc mơ có thể là một sự hỗn tạp ngẫu nhiên của các mảnh vỡ trí nhớ dường như không thỏa mãn.
Những giấc mơ được mã hóa dưới dạng các biểu tượng, động cơ, và niềm tin có ý nghĩa đối với người mơ mộng. Mã hóa này là điều mà người ta mong đợi nếu những giấc mơ được tạo ra bằng cách xem lại có hệ thống về bộ nhớ liên quan đến chiến lược cuộc sống cá nhân. Nếu chúng ta tưởng tượng rằng quá trình hợp nhất bộ nhớ không phải là ngẫu nhiên, mà thay vào đó tập trung vào những mâu thuẫn giữa những kinh nghiệm trong quá khứ và các mục tiêu đã được xác định về mặt sinh học, thì không nên ngạc nhiên khi các căng thẳng tạo động lực cho nội dung trong giấc mơ.
Giấc Mơ Sáng Suốt – Lucid Dream
Những giấc mơ bình thường giống như một chuyến đi chơi công viên giải trí mà bạn không có quyền lựa chọn. Bạn đang ở trên chiếc xe tham quan, bạn thấy có rất nhiều điều kỳ quái xung quanh có vẻ như thật, và bạn buộc phải trải nghiệm mọi thứ trong giấc mơ đó. Bạn có thể phản ứng, nhưng bạn không thể xuống xe, cho dù bạn thích hay ghét nó.
Còn đối với giấc mơ sáng suốt (lucid dream) thì khác, nó giống như khám phá một công viên giải trí mà bạn xây dựng cho riêng mình. Bạn có thể đi bất cứ nơi nào bạn muốn, bạn có thể làm bất cứ điều gì bạn muốn, đó là thế giới của bạn. Về bản chất, một giấc mơ hoàn toàn rõ ràng là một giấc mơ bạn có toàn quyền kiểm soát. Bạn muốn bay giống như một siêu anh hùng? Có thể, tôi đã làm điều đó nhiều lần. Bạn muốn có một buổi hẹn hò lãng mạn với người yêu? Bạn có thể làm điều đó trong giấc mơ sáng suốt.
Mỗi lần đi ngủ là mỗi lần hạnh phúc, bạn có thể hoà mình vào những ảo tưởng xa hoa nhất mà cuộc sống thật bạn không thể, sau đó thức dậy vẫn cảm thấy tươi mới và thư giãn. Giấc mơ sáng suốt là trải nghiệm thú vị mà ai cũng muốn một lần.
- Giấc mơ là những gì não bộ tưởng tượng xảy ra trong quá trình ngủ. Quá trình mơ xảy ra khi con người chìm vào giấc ngủ REM (giấc ngủ mắt chuyển động nhanh) bởi vì giai đoạn này chúng ta ngủ sâu và có xu hướng mơ sống động hơn. Khi ngủ, não bộ vẫn hoạt động nhưng những suy nghĩ hay giấc mơ thường khá vô lý và không giải thích được. Điều này có thể là do não bộ đã tác động chức năng cảm xúc đến giấc mơ, thay vì những vùng xử lý thông tin logic khác.
- Mộng du là biểu hiện cao nhất của chứng rối loạn giấc ngủ, con người thức dậy làm những hành động đời thường nhưng hoàn toàn không ý thức. Căng thẳng, thiếu ngủ, ma túy, dùng nhiều loại thuốc... đều làm tăng nguy cơ bị rối loạn giấc ngủ, nguyên nhân dẫn đến chứng mộng du. Nếu để lâu, tình trạng này càng ngày càng nặng và người bị mộng du sẽ ngày càng có những hành vi bạo lực hơn, gây nguy hiểm tính mạng.