Lỗi về các thành phần câu và cách sửa
(Phần 2)
A. Lý thuyết
- Thiết lập quan hệ ngữ nghĩa không phù hợp giữa chủ ngữ và trạng ngữ:
+ Ví dụ: Vừa đi học về, con Vện đã chạy ra vẫy đuôi mừng rối rít.
=> Câu hiểu thành con Vện vừa đi học về và đã chạy ra vẫy đuôi mừng rối rít.
=> Sửa lại:
+ Cách 1: Để chủ thể của hoạt động nêu ở trạng ngữ thống nhất với chủ thể của hoạt động nêu ở chủ ngữ.
=> Sửa lại: Vừa đi học về, em đã thấy con Vện chạy ra vẫy đuôi mừng rối rít.
+ Cách 2: Để phân biệt hai chủ thể của hoạt động một cách cụ thể.
=> Sửa lại: Em vừa đi học về, con Vện đã chạy ra vẫy đuôi mừng rối rít.
- Ngắt câu sai:
+ Ví dụ: Khác với cà phê, chủ yếu chỉ phơi khô, xát vỏ đem bán như ở nước ta. Ca cao muốn bán được giá dễ bán, phải lên men.
=> Vế Khác với cà phê, chủ yếu chỉ phơi khô, xát vỏ đem bán như ở nước ta. chưa đầy đủ thông tin, phải thêm vế Ca cao muốn bán được giá dễ bán, phải lên men. thì câu mới đầy đủ thông tin.
=> Chỉ cần thay dấu chấm trước từ ca cao bằng dấu phẩy.
=> Sửa lại: Khác với cà phê, chủ yếu chỉ phơi khô, xát vỏ đem bán như ở nước ta, ca cao muốn bán được giá dễ bán, phải lên men.
B. Bài tập
Bài tập sách Cánh Diều tập 1 (trang 116 - 117)
Bài 1. Những câu dưới đây mắc lỗi gì? Hãy phân tích nguyên nhân mắc lỗi và sửa những lỗi đó.
a) Qua hình tượng Chí Phèo cho ta thấy Nam Cao không những đã miêu tả sâu sắc, cảm động cuộc sống đày đoạ của người nông dân bị đè nén, bóc lột đến cùng cực, mà còn dõng dạc khẳng định nhân phẩm của họ trong khi họ bị xã hội vùi dập mất cả hình người, tính người.
b) Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng đã tạo nên một hệ công dân toàn cầu năng động, sáng tạo, có trách nhiệm và dễ dàng thích ứng trước mọi biến động của thời đại.
c) Với hình tượng Chí Phèo đã thâu tóm mọi khát vọng nóng bỏng của thời đại, còn kéo dài tới nay: đó là khát vọng hoàn lương, khát vọng đổi đời.
d) Từ những ví dụ vừa dẫn cho ta thấy Hàn Mặc Tử đi vào thơ ca mang theo phong cách trữ tình độc đáo, khác lạ hơn với các thi sĩ cùng thời.
Bài làm
a. Lỗi: Thiếu chủ ngữ do người viết nhầm lẫn giữa chủ ngữ và trạng ngữ.
Sửa lại: Qua hình tượng Chí Phèo, Nam Cao không những đã miêu tả sâu sắc, cảm động cuộc sống đày đoạ của người nông dân bị đè nén, bóc lột đến cùng cực, mà còn dõng dạc khẳng định nhân phẩm của họ trong khi họ bị xã hội vùi dập mất cả hình người, tính người.
b. Lỗi: Thiếu chủ ngữ do người viết nhầm lẫn giữa chủ ngữ và trạng ngữ.
Bỏ quan hệ từ "Trong", chuyển trạng ngữ => chủ ngữ.
Sửa lại: Bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng đã tạo nên một hệ công dân toàn cầu năng động, sáng tạo, có trách nhiệm và dễ dàng thích ứng trước mọi biến động của thời đại.
c.
d. Lỗi: Thiếu chủ ngữ do người viết nhầm lẫn giữa chủ ngữ và trạng ngữ.
Sửa lại: Từ những ví dụ vừa dẫn, tác giả cho ta thấy Hàn Mặc Tử đi vào thơ ca mang theo phong cách trữ tình độc đáo, khác lạ hơn với các thi sĩ cùng thời.
Bài 2. Những câu sau đây đều mắc lỗi về thành phần câu. Hãy xác định kiểu lỗi, phân tích nguyên nhân và sửa lỗi.
a) Trong thời kì văn học 1930 – 1945, thời kì văn học phát triển rực rỡ nhất với những tên tuổi nổi tiếng như Nam Cao, Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan.
b) Hàn Mặc Tử, người đi vào thơ ca với phong cách trữ tình độc đáo, khác lạ, hoà nhập thần diệu trong thơ các yếu tố lãng mạn, tượng trưng, siêu thực.
c) Chế Lan Viên, người triết lí bằng thơ và triết lí về thơ, một trong những người làm thơ tứ tuyệt thành công nhất trong thơ ca Việt Nam hiện đại, kết hợp hài hoà giữa cái đẹp truyền thống và hiện đại.
d) Thứ tiếng Việt mà giới trẻ đang sử dụng một cách thiếu chuẩn mực, pha tạp, viết tắt tuỳ tiện trên các phương tiện truyền thông, không gian mạng.
Bài làm
a.
b.
c. Lỗi thiếu vị ngữ do người viết nhầm thành phần biệt lập là vị ngữ của câu.
Sửa lại: Chế Lan Viên là người viết triết lý bằng thơ và triết lý về thơ, là một trong những người làm thơ tứ tuyệt thành công nhất trong thơ ca Việt Nam hiện đại, kết hợp hài hoà giữa cái đẹp truyền thống và hiện đại.
d. Lỗi: Thiếu vị ngữ do người viết nhầm thành phần biệt lập là vị ngữ của câu.
Sửa lại: Thứ tiếng Việt mà giới trẻ đang sử dụng một cách thiếu chuẩn mực, pha tạp, viết tắt tuỳ tiện trên các phương tiện truyền thông, không gian mạng tác động không nhỏ đến cách tư duy và hành xử của các em.
Bài 3. Xác định câu đúng, câu sai trong các nhóm câu dưới đây. Những câu sai đó mắc lỗi gì, vì sao?
Bài 4. Lập bảng tổng kết các lỗi về thành phần câu theo mẫu sau:
| Thứ tự | Dạng lỗi | Ví dụ | Cách sửa |
| 1 | Thiếu chủ ngữ | ||
| 2 | Thiếu vị ngữ | ||
| 3 | Thiếu chủ ngữ, vị ngữ |
Bài làm
| Thứ tự | Dạng lỗi | Ví dụ | Cách sửa |
| 1 | Thiếu chủ ngữ | Qua truyện ngắn Chí Phèo đã cho thấy tài năng sáng tác bậc thầy của Nam Cao. | Thêm chủ ngữ cho câu. |
| 2 | Thiếu vị ngữ | Thị Nở, người đàn bà xấu xí đến mức ma chê quỷ hờn. | Thêm vị ngữ cho câu. |
| 3 | Thiếu chủ ngữ, vị ngữ | Trong thời kì văn học Cách mạng, thời kì mà văn học chủ yếu viết ra để phục vụ Cách mạng. | Thêm chủ ngữ và vị ngữ cho câu |
Sách Cánh Diều tập 2 (trang 136 - 137)
Bài 1. Dưới đây là một số lỗi trên báo chí được liệt kê trong sách Lỗi ngữ pháp và cách khắc phục. Em hãy phân tích và sửa những lỗi đó.
a) Là một người con của vùng Kinh Bắc, âm nhạc của ông luôn thể hiện những giai điệu đậm đà của dân ca quan họ.
b) Là hoạ sĩ chuyên về sơn mài, tranh của ông mang cốt cách trang trọng nhưng cũng thật duyên dáng.
c) Đống trái cây vừa được chuyển đi hết lại được chở ùn ùn từ trong rẫy ra.
d) Trong đội hình có ba cầu thủ người Hàn Quốc vốn là một cường quốc bóng đá ở châu Á.
Bài 2. Hãy phân tích và sửa những lỗi dưới đây:
a) Nhìn lên những câu đối treo trang trọng, được viết theo kiểu thư pháp. Mọi người lại nhớ đến bài thơ “Ông đồ” của Vũ Đình Liên.
b) Tòa soạn đang phối hợp vận động nhiều nguồn tài trợ khác. Để tiếp tục hỗ trợ cho các chương trình từ thiện của Hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo thành phố.
c) Mặc dù Nhà nước đã có chính sách về kinh tế trang trại, tưởng như mọi “rào chắn” đã được tháo dỡ. Thế nhưng bà con vẫn gặp rất nhiều khó khăn.
d) Chăm lo cho trẻ đến trường là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Song không thể phủ nhận vai trò chính của người thầy trong việc tạo cho trẻ niềm vui thích, sự hứng thú trong học tập. Xây dựng môi trường học thân thiện cho học sinh nhằm giúp các em phát huy tiềm năng trong học tập cũng như sinh hoạt, giao tiếp.
Bài 3. Lỗi của các câu dưới đây là gì? Nêu cách sửa những lỗi đó.
a) Trong tai nạn giao thông này đã cho ta thấy rõ tác hại của rượu bia.
b) Mới đây, qua điều tra chiều cao của học sinh trung học phổ thông cho thấy: nam cao 1,63 – 1,67 mét; nữ cao: 1,53 – 1,55 mét.
c) Qua bài viết “Tôi có một giấc mơ” của Mác-tin Lu-thơ Kinh đã góp thêm một tiếng nói về quyền bình đẳng của các dân tộc trên thế giới.
d) Nhìn căn phòng ước chưa đầy 16 mét vuông nhưng được chia làm ba phần, nơi tôi đang ngồi có hai chiếc bàn dài dùng làm nơi nghỉ của giáo viên trong giờ ra chơi.
Bài 4. Tìm và sửa các lỗi về thành phần câu trong đoạn văn dưới đây của học sinh:
Chí Phèo, một hình tượng mang tính bi kịch. Qua nhân vật Chí Phèo cho ta thấy một hình tượng không chỉ là bi kịch thuần tuý mà còn là bi kịch tăng tiến điển hình. Chí Phèo, ngay từ khi mới lọt lòng, không những là một đứa trẻ vô thừa nhận, không cha không mẹ. Hình ảnh cái “lò gạch cũ” có một vị trí trong tác phẩm và gây ấn tượng mạnh cho người đọc. Vì Chí Phèo đã ra đời ở đây, đã trở thành đứa con rơi theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Và kết thúc tác phẩm, sau cái chết của Chí Phèo. Thị Nở nhìn xuống bụng đã nghĩ đến hình ảnh một cái “lò gạch cũ” nằm trong dụng ý của tác giả về một vòng đời luẩn quẩn của những nạn nhân xấu số của xã hội.
Bài làm
Học liệu này đang bị hạn chế, chỉ dành cho tài khoản VIP cá nhân, vui lòng nhấn vào đây để nâng cấp tài khoản.
Bạn có thể đánh giá bài học này ở đây