Luyện tập SVIP

SAU PHÚT CHIA LI

(Trích Chinh phụ ngâm khúc^(*))

Chàng⁽¹⁾ thì đi cõi xa mưa gió

Thiếp⁽²⁾ thì về buồng cũ chiếu chăn

Đoái trông theo đã cách ngăn

Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.

Chốn Hàm Dương⁽³⁾ chàng còn⁽⁴⁾ ngảnh lại

Bến Tiêu Tương⁽⁵⁾ thiếp hãy trông sang

Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương

Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng⁽⁶⁾

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?⁽⁷⁾ ...

(Đoàn Thị Điểm, trong Đặng Thai Mai, Giảng văn Chinh phụ ngâm,

Trường ĐHSP Hà Nội I, 1992)

Chú thích:

(*) Chinh phụ ngâm khúc (Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận, cũng gọi là Chinh phụ ngâm), nguyên văn chữ Hán của Đặng Trần Côn. Ông là người làng Nhân Mục - nay thuộc quận Thanh Xuân, Hà Nội - sống vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Sau khi ra đời, Chinh phụ ngâm khúc được nhiều người diễn Nôm. Bản diễn Nôm này từng được xem là của Đoàn Thị Điểm (1705 - 1748), một phụ nữ có tài sắc, người làng Giai Phạm, huyện Văn Giang, xứ Kinh Bắc, nay là huyện Yên Mĩ, tỉnh Hưng Yên. Nhưng lại có ý kiến cho là của Phan Huy Ích. Chinh phụ ngâm là khúc ngâm về nỗi lòng sầu thương, nhớ nhung của người vợ có chồng ra trận. Cả nguyên tác và bản diễn Nôm được dùng đều là kiệt tác trong lịch sử văn học Việt Nam. Đoạn trích trên nói về tâm trạng của người vợ ngay sau phút chia li. Nhan đề đoạn trích do người soạn sách đặt. Chinh phụ ngâm khúc trong nguyên tác chữ Hán viết theo thể thơ khác nhau. Ở đây được diễn Nôm bằng thể song thất lục bát. Song thất lục bát là thể thơ do người Việt Nam sáng tạo, gồm hai câu 7 chữ (song thất) tiếp đến hai câu 6 - 8 (lục bát). Bốn câu thành một khổ, số lượng khổ thơ không hạn định. Chữ cuối câu 7 trên vần với chữ thứ năm câu 7 dưới, đều vần trắc. Chữ cuối câu 7 dưới vần với chữ cuối câu 6, đều vần bằng. Chữ cuối câu 6 vần với chữ thứ sáu câu 8 đều vần bằng. Chữ cuối câu 8 lại vần với chữ thứ năm câu 7 trên của khổ sau, cũng vần bằng.

(1) Chàng: từ mà người phụ nữ xưa dùng để gọi chồng hoặc người yêu trẻ tuổi với ý thân thiết.

(2) Thiếp: từ mà người phụ nữ xưa dùng để tự xưng với chồng hoặc với người đàn ông nói chung một cách khiêm nhường. Ở thời phong kiến, thiếp còn có nghĩa là vợ lẽ.

(3) Hàm Dương: địa danh thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc.

(4) Ở đây dùng từ còn là không khớp với từ xanh ở cuối câu trên, song từ lâu nhiều sách vẫn ghi như vậy.

(5) Tiêu Tương: tên con sông Tương ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc, sông sâu, có nước trong xanh nên còn gọi là sông Tiêu, hoặc là Tiêu Tương. Một số sách chú là hai con sông Tiêu là Tương hợp làm một nhà thành sông Tiêu Tương. Các địa danh ở đây chủ yếu được dùng theo bút pháp ước lệ của văn thơ trung đại.

(6) Trùng: tầng, lớp giống nhau, chồng chất lên nhau.

(7) Có bản chép: "... ai sầu cho ai?".

SAU PHÚT CHIA LI

(Trích Chinh phụ ngâm khúc^(*))

Chàng⁽¹⁾ thì đi cõi xa mưa gió

Thiếp⁽²⁾ thì về buồng cũ chiếu chăn

Đoái trông theo đã cách ngăn

Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.

Chốn Hàm Dương⁽³⁾ chàng còn⁽⁴⁾ ngảnh lại

Bến Tiêu Tương⁽⁵⁾ thiếp hãy trông sang

Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương

Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng⁽⁶⁾

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?⁽⁷⁾ ...

(Đoàn Thị Điểm, trong Đặng Thai Mai, Giảng văn Chinh phụ ngâm,

Trường ĐHSP Hà Nội I, 1992)

Chú thích:

(*) Chinh phụ ngâm khúc (Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận, cũng gọi là Chinh phụ ngâm), nguyên văn chữ Hán của Đặng Trần Côn. Ông là người làng Nhân Mục - nay thuộc quận Thanh Xuân, Hà Nội - sống vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Sau khi ra đời, Chinh phụ ngâm khúc được nhiều người diễn Nôm. Bản diễn Nôm này từng được xem là của Đoàn Thị Điểm (1705 - 1748), một phụ nữ có tài sắc, người làng Giai Phạm, huyện Văn Giang, xứ Kinh Bắc, nay là huyện Yên Mĩ, tỉnh Hưng Yên. Nhưng lại có ý kiến cho là của Phan Huy Ích. Chinh phụ ngâm là khúc ngâm về nỗi lòng sầu thương, nhớ nhung của người vợ có chồng ra trận. Cả nguyên tác và bản diễn Nôm được dùng đều là kiệt tác trong lịch sử văn học Việt Nam. Đoạn trích trên nói về tâm trạng của người vợ ngay sau phút chia li. Nhan đề đoạn trích do người soạn sách đặt. Chinh phụ ngâm khúc trong nguyên tác chữ Hán viết theo thể thơ khác nhau. Ở đây được diễn Nôm bằng thể song thất lục bát. Song thất lục bát là thể thơ do người Việt Nam sáng tạo, gồm hai câu 7 chữ (song thất) tiếp đến hai câu 6 - 8 (lục bát). Bốn câu thành một khổ, số lượng khổ thơ không hạn định. Chữ cuối câu 7 trên vần với chữ thứ năm câu 7 dưới, đều vần trắc. Chữ cuối câu 7 dưới vần với chữ cuối câu 6, đều vần bằng. Chữ cuối câu 6 vần với chữ thứ sáu câu 8 đều vần bằng. Chữ cuối câu 8 lại vần với chữ thứ năm câu 7 trên của khổ sau, cũng vần bằng.

(1) Chàng: từ mà người phụ nữ xưa dùng để gọi chồng hoặc người yêu trẻ tuổi với ý thân thiết.

(2) Thiếp: từ mà người phụ nữ xưa dùng để tự xưng với chồng hoặc với người đàn ông nói chung một cách khiêm nhường. Ở thời phong kiến, thiếp còn có nghĩa là vợ lẽ.

(3) Hàm Dương: địa danh thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc.

(4) Ở đây dùng từ còn là không khớp với từ xanh ở cuối câu trên, song từ lâu nhiều sách vẫn ghi như vậy.

(5) Tiêu Tương: tên con sông Tương ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc, sông sâu, có nước trong xanh nên còn gọi là sông Tiêu, hoặc là Tiêu Tương. Một số sách chú là hai con sông Tiêu là Tương hợp làm một nhà thành sông Tiêu Tương. Các địa danh ở đây chủ yếu được dùng theo bút pháp ước lệ của văn thơ trung đại.

(6) Trùng: tầng, lớp giống nhau, chồng chất lên nhau.

(7) Có bản chép: "... ai sầu cho ai?".

SAU PHÚT CHIA LI

(Trích Chinh phụ ngâm khúc^(*))

Chàng⁽¹⁾ thì đi cõi xa mưa gió

Thiếp⁽²⁾ thì về buồng cũ chiếu chăn

Đoái trông theo đã cách ngăn

Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.

Chốn Hàm Dương⁽³⁾ chàng còn⁽⁴⁾ ngảnh lại

Bến Tiêu Tương⁽⁵⁾ thiếp hãy trông sang

Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương

Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng⁽⁶⁾

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?⁽⁷⁾ ...

(Đoàn Thị Điểm, trong Đặng Thai Mai, Giảng văn Chinh phụ ngâm,

Trường ĐHSP Hà Nội I, 1992)

Chú thích:

(*) Chinh phụ ngâm khúc (Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận, cũng gọi là Chinh phụ ngâm), nguyên văn chữ Hán của Đặng Trần Côn. Ông là người làng Nhân Mục - nay thuộc quận Thanh Xuân, Hà Nội - sống vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Sau khi ra đời, Chinh phụ ngâm khúc được nhiều người diễn Nôm. Bản diễn Nôm này từng được xem là của Đoàn Thị Điểm (1705 - 1748), một phụ nữ có tài sắc, người làng Giai Phạm, huyện Văn Giang, xứ Kinh Bắc, nay là huyện Yên Mĩ, tỉnh Hưng Yên. Nhưng lại có ý kiến cho là của Phan Huy Ích. Chinh phụ ngâm là khúc ngâm về nỗi lòng sầu thương, nhớ nhung của người vợ có chồng ra trận. Cả nguyên tác và bản diễn Nôm được dùng đều là kiệt tác trong lịch sử văn học Việt Nam. Đoạn trích trên nói về tâm trạng của người vợ ngay sau phút chia li. Nhan đề đoạn trích do người soạn sách đặt. Chinh phụ ngâm khúc trong nguyên tác chữ Hán viết theo thể thơ khác nhau. Ở đây được diễn Nôm bằng thể song thất lục bát. Song thất lục bát là thể thơ do người Việt Nam sáng tạo, gồm hai câu 7 chữ (song thất) tiếp đến hai câu 6 - 8 (lục bát). Bốn câu thành một khổ, số lượng khổ thơ không hạn định. Chữ cuối câu 7 trên vần với chữ thứ năm câu 7 dưới, đều vần trắc. Chữ cuối câu 7 dưới vần với chữ cuối câu 6, đều vần bằng. Chữ cuối câu 6 vần với chữ thứ sáu câu 8 đều vần bằng. Chữ cuối câu 8 lại vần với chữ thứ năm câu 7 trên của khổ sau, cũng vần bằng.

(1) Chàng: từ mà người phụ nữ xưa dùng để gọi chồng hoặc người yêu trẻ tuổi với ý thân thiết.

(2) Thiếp: từ mà người phụ nữ xưa dùng để tự xưng với chồng hoặc với người đàn ông nói chung một cách khiêm nhường. Ở thời phong kiến, thiếp còn có nghĩa là vợ lẽ.

(3) Hàm Dương: địa danh thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc.

(4) Ở đây dùng từ còn là không khớp với từ xanh ở cuối câu trên, song từ lâu nhiều sách vẫn ghi như vậy.

(5) Tiêu Tương: tên con sông Tương ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc, sông sâu, có nước trong xanh nên còn gọi là sông Tiêu, hoặc là Tiêu Tương. Một số sách chú là hai con sông Tiêu là Tương hợp làm một nhà thành sông Tiêu Tương. Các địa danh ở đây chủ yếu được dùng theo bút pháp ước lệ của văn thơ trung đại.

(6) Trùng: tầng, lớp giống nhau, chồng chất lên nhau.

(7) Có bản chép: "... ai sầu cho ai?".

SAU PHÚT CHIA LI

(Trích Chinh phụ ngâm khúc^(*))

Chàng⁽¹⁾ thì đi cõi xa mưa gió

Thiếp⁽²⁾ thì về buồng cũ chiếu chăn

Đoái trông theo đã cách ngăn

Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.

Chốn Hàm Dương⁽³⁾ chàng còn⁽⁴⁾ ngảnh lại

Bến Tiêu Tương⁽⁵⁾ thiếp hãy trông sang

Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương

Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng⁽⁶⁾

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?⁽⁷⁾ ...

(Đoàn Thị Điểm, trong Đặng Thai Mai, Giảng văn Chinh phụ ngâm,

Trường ĐHSP Hà Nội I, 1992)

Chú thích:

(*) Chinh phụ ngâm khúc (Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận, cũng gọi là Chinh phụ ngâm), nguyên văn chữ Hán của Đặng Trần Côn. Ông là người làng Nhân Mục - nay thuộc quận Thanh Xuân, Hà Nội - sống vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Sau khi ra đời, Chinh phụ ngâm khúc được nhiều người diễn Nôm. Bản diễn Nôm này từng được xem là của Đoàn Thị Điểm (1705 - 1748), một phụ nữ có tài sắc, người làng Giai Phạm, huyện Văn Giang, xứ Kinh Bắc, nay là huyện Yên Mĩ, tỉnh Hưng Yên. Nhưng lại có ý kiến cho là của Phan Huy Ích. Chinh phụ ngâm là khúc ngâm về nỗi lòng sầu thương, nhớ nhung của người vợ có chồng ra trận. Cả nguyên tác và bản diễn Nôm được dùng đều là kiệt tác trong lịch sử văn học Việt Nam. Đoạn trích trên nói về tâm trạng của người vợ ngay sau phút chia li. Nhan đề đoạn trích do người soạn sách đặt. Chinh phụ ngâm khúc trong nguyên tác chữ Hán viết theo thể thơ khác nhau. Ở đây được diễn Nôm bằng thể song thất lục bát. Song thất lục bát là thể thơ do người Việt Nam sáng tạo, gồm hai câu 7 chữ (song thất) tiếp đến hai câu 6 - 8 (lục bát). Bốn câu thành một khổ, số lượng khổ thơ không hạn định. Chữ cuối câu 7 trên vần với chữ thứ năm câu 7 dưới, đều vần trắc. Chữ cuối câu 7 dưới vần với chữ cuối câu 6, đều vần bằng. Chữ cuối câu 6 vần với chữ thứ sáu câu 8 đều vần bằng. Chữ cuối câu 8 lại vần với chữ thứ năm câu 7 trên của khổ sau, cũng vần bằng.

(1) Chàng: từ mà người phụ nữ xưa dùng để gọi chồng hoặc người yêu trẻ tuổi với ý thân thiết.

(2) Thiếp: từ mà người phụ nữ xưa dùng để tự xưng với chồng hoặc với người đàn ông nói chung một cách khiêm nhường. Ở thời phong kiến, thiếp còn có nghĩa là vợ lẽ.

(3) Hàm Dương: địa danh thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc.

(4) Ở đây dùng từ còn là không khớp với từ xanh ở cuối câu trên, song từ lâu nhiều sách vẫn ghi như vậy.

(5) Tiêu Tương: tên con sông Tương ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc, sông sâu, có nước trong xanh nên còn gọi là sông Tiêu, hoặc là Tiêu Tương. Một số sách chú là hai con sông Tiêu là Tương hợp làm một nhà thành sông Tiêu Tương. Các địa danh ở đây chủ yếu được dùng theo bút pháp ước lệ của văn thơ trung đại.

(6) Trùng: tầng, lớp giống nhau, chồng chất lên nhau.

(7) Có bản chép: "... ai sầu cho ai?".

SAU PHÚT CHIA LI

(Trích Chinh phụ ngâm khúc^(*))

Chàng⁽¹⁾ thì đi cõi xa mưa gió

Thiếp⁽²⁾ thì về buồng cũ chiếu chăn

Đoái trông theo đã cách ngăn

Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.

Chốn Hàm Dương⁽³⁾ chàng còn⁽⁴⁾ ngảnh lại

Bến Tiêu Tương⁽⁵⁾ thiếp hãy trông sang

Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương

Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng⁽⁶⁾

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?⁽⁷⁾ ...

(Đoàn Thị Điểm, trong Đặng Thai Mai, Giảng văn Chinh phụ ngâm,

Trường ĐHSP Hà Nội I, 1992)

Chú thích:

(*) Chinh phụ ngâm khúc (Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận, cũng gọi là Chinh phụ ngâm), nguyên văn chữ Hán của Đặng Trần Côn. Ông là người làng Nhân Mục - nay thuộc quận Thanh Xuân, Hà Nội - sống vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Sau khi ra đời, Chinh phụ ngâm khúc được nhiều người diễn Nôm. Bản diễn Nôm này từng được xem là của Đoàn Thị Điểm (1705 - 1748), một phụ nữ có tài sắc, người làng Giai Phạm, huyện Văn Giang, xứ Kinh Bắc, nay là huyện Yên Mĩ, tỉnh Hưng Yên. Nhưng lại có ý kiến cho là của Phan Huy Ích. Chinh phụ ngâm là khúc ngâm về nỗi lòng sầu thương, nhớ nhung của người vợ có chồng ra trận. Cả nguyên tác và bản diễn Nôm được dùng đều là kiệt tác trong lịch sử văn học Việt Nam. Đoạn trích trên nói về tâm trạng của người vợ ngay sau phút chia li. Nhan đề đoạn trích do người soạn sách đặt. Chinh phụ ngâm khúc trong nguyên tác chữ Hán viết theo thể thơ khác nhau. Ở đây được diễn Nôm bằng thể song thất lục bát. Song thất lục bát là thể thơ do người Việt Nam sáng tạo, gồm hai câu 7 chữ (song thất) tiếp đến hai câu 6 - 8 (lục bát). Bốn câu thành một khổ, số lượng khổ thơ không hạn định. Chữ cuối câu 7 trên vần với chữ thứ năm câu 7 dưới, đều vần trắc. Chữ cuối câu 7 dưới vần với chữ cuối câu 6, đều vần bằng. Chữ cuối câu 6 vần với chữ thứ sáu câu 8 đều vần bằng. Chữ cuối câu 8 lại vần với chữ thứ năm câu 7 trên của khổ sau, cũng vần bằng.

(1) Chàng: từ mà người phụ nữ xưa dùng để gọi chồng hoặc người yêu trẻ tuổi với ý thân thiết.

(2) Thiếp: từ mà người phụ nữ xưa dùng để tự xưng với chồng hoặc với người đàn ông nói chung một cách khiêm nhường. Ở thời phong kiến, thiếp còn có nghĩa là vợ lẽ.

(3) Hàm Dương: địa danh thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc.

(4) Ở đây dùng từ còn là không khớp với từ xanh ở cuối câu trên, song từ lâu nhiều sách vẫn ghi như vậy.

(5) Tiêu Tương: tên con sông Tương ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc, sông sâu, có nước trong xanh nên còn gọi là sông Tiêu, hoặc là Tiêu Tương. Một số sách chú là hai con sông Tiêu là Tương hợp làm một nhà thành sông Tiêu Tương. Các địa danh ở đây chủ yếu được dùng theo bút pháp ước lệ của văn thơ trung đại.

(6) Trùng: tầng, lớp giống nhau, chồng chất lên nhau.

(7) Có bản chép: "... ai sầu cho ai?".

SAU PHÚT CHIA LI

(Trích Chinh phụ ngâm khúc^(*))

Chàng⁽¹⁾ thì đi cõi xa mưa gió

Thiếp⁽²⁾ thì về buồng cũ chiếu chăn

Đoái trông theo đã cách ngăn

Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.

Chốn Hàm Dương⁽³⁾ chàng còn⁽⁴⁾ ngảnh lại

Bến Tiêu Tương⁽⁵⁾ thiếp hãy trông sang

Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương

Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng⁽⁶⁾

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?⁽⁷⁾ ...

(Đoàn Thị Điểm, trong Đặng Thai Mai, Giảng văn Chinh phụ ngâm,

Trường ĐHSP Hà Nội I, 1992)

Chú thích:

(*) Chinh phụ ngâm khúc (Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận, cũng gọi là Chinh phụ ngâm), nguyên văn chữ Hán của Đặng Trần Côn. Ông là người làng Nhân Mục - nay thuộc quận Thanh Xuân, Hà Nội - sống vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Sau khi ra đời, Chinh phụ ngâm khúc được nhiều người diễn Nôm. Bản diễn Nôm này từng được xem là của Đoàn Thị Điểm (1705 - 1748), một phụ nữ có tài sắc, người làng Giai Phạm, huyện Văn Giang, xứ Kinh Bắc, nay là huyện Yên Mĩ, tỉnh Hưng Yên. Nhưng lại có ý kiến cho là của Phan Huy Ích. Chinh phụ ngâm là khúc ngâm về nỗi lòng sầu thương, nhớ nhung của người vợ có chồng ra trận. Cả nguyên tác và bản diễn Nôm được dùng đều là kiệt tác trong lịch sử văn học Việt Nam. Đoạn trích trên nói về tâm trạng của người vợ ngay sau phút chia li. Nhan đề đoạn trích do người soạn sách đặt. Chinh phụ ngâm khúc trong nguyên tác chữ Hán viết theo thể thơ khác nhau. Ở đây được diễn Nôm bằng thể song thất lục bát. Song thất lục bát là thể thơ do người Việt Nam sáng tạo, gồm hai câu 7 chữ (song thất) tiếp đến hai câu 6 - 8 (lục bát). Bốn câu thành một khổ, số lượng khổ thơ không hạn định. Chữ cuối câu 7 trên vần với chữ thứ năm câu 7 dưới, đều vần trắc. Chữ cuối câu 7 dưới vần với chữ cuối câu 6, đều vần bằng. Chữ cuối câu 6 vần với chữ thứ sáu câu 8 đều vần bằng. Chữ cuối câu 8 lại vần với chữ thứ năm câu 7 trên của khổ sau, cũng vần bằng.

(1) Chàng: từ mà người phụ nữ xưa dùng để gọi chồng hoặc người yêu trẻ tuổi với ý thân thiết.

(2) Thiếp: từ mà người phụ nữ xưa dùng để tự xưng với chồng hoặc với người đàn ông nói chung một cách khiêm nhường. Ở thời phong kiến, thiếp còn có nghĩa là vợ lẽ.

(3) Hàm Dương: địa danh thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc.

(4) Ở đây dùng từ còn là không khớp với từ xanh ở cuối câu trên, song từ lâu nhiều sách vẫn ghi như vậy.

(5) Tiêu Tương: tên con sông Tương ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc, sông sâu, có nước trong xanh nên còn gọi là sông Tiêu, hoặc là Tiêu Tương. Một số sách chú là hai con sông Tiêu là Tương hợp làm một nhà thành sông Tiêu Tương. Các địa danh ở đây chủ yếu được dùng theo bút pháp ước lệ của văn thơ trung đại.

(6) Trùng: tầng, lớp giống nhau, chồng chất lên nhau.

(7) Có bản chép: "... ai sầu cho ai?".

SAU PHÚT CHIA LI

(Trích Chinh phụ ngâm khúc^(*))

Chàng⁽¹⁾ thì đi cõi xa mưa gió

Thiếp⁽²⁾ thì về buồng cũ chiếu chăn

Đoái trông theo đã cách ngăn

Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.

Chốn Hàm Dương⁽³⁾ chàng còn⁽⁴⁾ ngảnh lại

Bến Tiêu Tương⁽⁵⁾ thiếp hãy trông sang

Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương

Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng⁽⁶⁾

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?⁽⁷⁾ ...

(Đoàn Thị Điểm, trong Đặng Thai Mai, Giảng văn Chinh phụ ngâm,

Trường ĐHSP Hà Nội I, 1992)

Chú thích:

(*) Chinh phụ ngâm khúc (Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận, cũng gọi là Chinh phụ ngâm), nguyên văn chữ Hán của Đặng Trần Côn. Ông là người làng Nhân Mục - nay thuộc quận Thanh Xuân, Hà Nội - sống vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Sau khi ra đời, Chinh phụ ngâm khúc được nhiều người diễn Nôm. Bản diễn Nôm này từng được xem là của Đoàn Thị Điểm (1705 - 1748), một phụ nữ có tài sắc, người làng Giai Phạm, huyện Văn Giang, xứ Kinh Bắc, nay là huyện Yên Mĩ, tỉnh Hưng Yên. Nhưng lại có ý kiến cho là của Phan Huy Ích. Chinh phụ ngâm là khúc ngâm về nỗi lòng sầu thương, nhớ nhung của người vợ có chồng ra trận. Cả nguyên tác và bản diễn Nôm được dùng đều là kiệt tác trong lịch sử văn học Việt Nam. Đoạn trích trên nói về tâm trạng của người vợ ngay sau phút chia li. Nhan đề đoạn trích do người soạn sách đặt. Chinh phụ ngâm khúc trong nguyên tác chữ Hán viết theo thể thơ khác nhau. Ở đây được diễn Nôm bằng thể song thất lục bát. Song thất lục bát là thể thơ do người Việt Nam sáng tạo, gồm hai câu 7 chữ (song thất) tiếp đến hai câu 6 - 8 (lục bát). Bốn câu thành một khổ, số lượng khổ thơ không hạn định. Chữ cuối câu 7 trên vần với chữ thứ năm câu 7 dưới, đều vần trắc. Chữ cuối câu 7 dưới vần với chữ cuối câu 6, đều vần bằng. Chữ cuối câu 6 vần với chữ thứ sáu câu 8 đều vần bằng. Chữ cuối câu 8 lại vần với chữ thứ năm câu 7 trên của khổ sau, cũng vần bằng.

(1) Chàng: từ mà người phụ nữ xưa dùng để gọi chồng hoặc người yêu trẻ tuổi với ý thân thiết.

(2) Thiếp: từ mà người phụ nữ xưa dùng để tự xưng với chồng hoặc với người đàn ông nói chung một cách khiêm nhường. Ở thời phong kiến, thiếp còn có nghĩa là vợ lẽ.

(3) Hàm Dương: địa danh thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc.

(4) Ở đây dùng từ còn là không khớp với từ xanh ở cuối câu trên, song từ lâu nhiều sách vẫn ghi như vậy.

(5) Tiêu Tương: tên con sông Tương ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc, sông sâu, có nước trong xanh nên còn gọi là sông Tiêu, hoặc là Tiêu Tương. Một số sách chú là hai con sông Tiêu là Tương hợp làm một nhà thành sông Tiêu Tương. Các địa danh ở đây chủ yếu được dùng theo bút pháp ước lệ của văn thơ trung đại.

(6) Trùng: tầng, lớp giống nhau, chồng chất lên nhau.

(7) Có bản chép: "... ai sầu cho ai?".

SAU PHÚT CHIA LI

(Trích Chinh phụ ngâm khúc^(*))

Chàng⁽¹⁾ thì đi cõi xa mưa gió

Thiếp⁽²⁾ thì về buồng cũ chiếu chăn

Đoái trông theo đã cách ngăn

Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.

Chốn Hàm Dương⁽³⁾ chàng còn⁽⁴⁾ ngảnh lại

Bến Tiêu Tương⁽⁵⁾ thiếp hãy trông sang

Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương

Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng⁽⁶⁾

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?⁽⁷⁾ ...

(Đoàn Thị Điểm, trong Đặng Thai Mai, Giảng văn Chinh phụ ngâm,

Trường ĐHSP Hà Nội I, 1992)

Chú thích:

(*) Chinh phụ ngâm khúc (Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận, cũng gọi là Chinh phụ ngâm), nguyên văn chữ Hán của Đặng Trần Côn. Ông là người làng Nhân Mục - nay thuộc quận Thanh Xuân, Hà Nội - sống vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Sau khi ra đời, Chinh phụ ngâm khúc được nhiều người diễn Nôm. Bản diễn Nôm này từng được xem là của Đoàn Thị Điểm (1705 - 1748), một phụ nữ có tài sắc, người làng Giai Phạm, huyện Văn Giang, xứ Kinh Bắc, nay là huyện Yên Mĩ, tỉnh Hưng Yên. Nhưng lại có ý kiến cho là của Phan Huy Ích. Chinh phụ ngâm là khúc ngâm về nỗi lòng sầu thương, nhớ nhung của người vợ có chồng ra trận. Cả nguyên tác và bản diễn Nôm được dùng đều là kiệt tác trong lịch sử văn học Việt Nam. Đoạn trích trên nói về tâm trạng của người vợ ngay sau phút chia li. Nhan đề đoạn trích do người soạn sách đặt. Chinh phụ ngâm khúc trong nguyên tác chữ Hán viết theo thể thơ khác nhau. Ở đây được diễn Nôm bằng thể song thất lục bát. Song thất lục bát là thể thơ do người Việt Nam sáng tạo, gồm hai câu 7 chữ (song thất) tiếp đến hai câu 6 - 8 (lục bát). Bốn câu thành một khổ, số lượng khổ thơ không hạn định. Chữ cuối câu 7 trên vần với chữ thứ năm câu 7 dưới, đều vần trắc. Chữ cuối câu 7 dưới vần với chữ cuối câu 6, đều vần bằng. Chữ cuối câu 6 vần với chữ thứ sáu câu 8 đều vần bằng. Chữ cuối câu 8 lại vần với chữ thứ năm câu 7 trên của khổ sau, cũng vần bằng.

(1) Chàng: từ mà người phụ nữ xưa dùng để gọi chồng hoặc người yêu trẻ tuổi với ý thân thiết.

(2) Thiếp: từ mà người phụ nữ xưa dùng để tự xưng với chồng hoặc với người đàn ông nói chung một cách khiêm nhường. Ở thời phong kiến, thiếp còn có nghĩa là vợ lẽ.

(3) Hàm Dương: địa danh thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc.

(4) Ở đây dùng từ còn là không khớp với từ xanh ở cuối câu trên, song từ lâu nhiều sách vẫn ghi như vậy.

(5) Tiêu Tương: tên con sông Tương ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc, sông sâu, có nước trong xanh nên còn gọi là sông Tiêu, hoặc là Tiêu Tương. Một số sách chú là hai con sông Tiêu là Tương hợp làm một nhà thành sông Tiêu Tương. Các địa danh ở đây chủ yếu được dùng theo bút pháp ước lệ của văn thơ trung đại.

(6) Trùng: tầng, lớp giống nhau, chồng chất lên nhau.

(7) Có bản chép: "... ai sầu cho ai?".

SAU PHÚT CHIA LI

(Trích Chinh phụ ngâm khúc^(*))

Chàng⁽¹⁾ thì đi cõi xa mưa gió

Thiếp⁽²⁾ thì về buồng cũ chiếu chăn

Đoái trông theo đã cách ngăn

Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.

Chốn Hàm Dương⁽³⁾ chàng còn⁽⁴⁾ ngảnh lại

Bến Tiêu Tương⁽⁵⁾ thiếp hãy trông sang

Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương

Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng⁽⁶⁾

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?⁽⁷⁾ ...

(Đoàn Thị Điểm, trong Đặng Thai Mai, Giảng văn Chinh phụ ngâm,

Trường ĐHSP Hà Nội I, 1992)

Chú thích:

(*) Chinh phụ ngâm khúc (Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận, cũng gọi là Chinh phụ ngâm), nguyên văn chữ Hán của Đặng Trần Côn. Ông là người làng Nhân Mục - nay thuộc quận Thanh Xuân, Hà Nội - sống vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Sau khi ra đời, Chinh phụ ngâm khúc được nhiều người diễn Nôm. Bản diễn Nôm này từng được xem là của Đoàn Thị Điểm (1705 - 1748), một phụ nữ có tài sắc, người làng Giai Phạm, huyện Văn Giang, xứ Kinh Bắc, nay là huyện Yên Mĩ, tỉnh Hưng Yên. Nhưng lại có ý kiến cho là của Phan Huy Ích. Chinh phụ ngâm là khúc ngâm về nỗi lòng sầu thương, nhớ nhung của người vợ có chồng ra trận. Cả nguyên tác và bản diễn Nôm được dùng đều là kiệt tác trong lịch sử văn học Việt Nam. Đoạn trích trên nói về tâm trạng của người vợ ngay sau phút chia li. Nhan đề đoạn trích do người soạn sách đặt. Chinh phụ ngâm khúc trong nguyên tác chữ Hán viết theo thể thơ khác nhau. Ở đây được diễn Nôm bằng thể song thất lục bát. Song thất lục bát là thể thơ do người Việt Nam sáng tạo, gồm hai câu 7 chữ (song thất) tiếp đến hai câu 6 - 8 (lục bát). Bốn câu thành một khổ, số lượng khổ thơ không hạn định. Chữ cuối câu 7 trên vần với chữ thứ năm câu 7 dưới, đều vần trắc. Chữ cuối câu 7 dưới vần với chữ cuối câu 6, đều vần bằng. Chữ cuối câu 6 vần với chữ thứ sáu câu 8 đều vần bằng. Chữ cuối câu 8 lại vần với chữ thứ năm câu 7 trên của khổ sau, cũng vần bằng.

(1) Chàng: từ mà người phụ nữ xưa dùng để gọi chồng hoặc người yêu trẻ tuổi với ý thân thiết.

(2) Thiếp: từ mà người phụ nữ xưa dùng để tự xưng với chồng hoặc với người đàn ông nói chung một cách khiêm nhường. Ở thời phong kiến, thiếp còn có nghĩa là vợ lẽ.

(3) Hàm Dương: địa danh thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc.

(4) Ở đây dùng từ còn là không khớp với từ xanh ở cuối câu trên, song từ lâu nhiều sách vẫn ghi như vậy.

(5) Tiêu Tương: tên con sông Tương ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc, sông sâu, có nước trong xanh nên còn gọi là sông Tiêu, hoặc là Tiêu Tương. Một số sách chú là hai con sông Tiêu là Tương hợp làm một nhà thành sông Tiêu Tương. Các địa danh ở đây chủ yếu được dùng theo bút pháp ước lệ của văn thơ trung đại.

(6) Trùng: tầng, lớp giống nhau, chồng chất lên nhau.

(7) Có bản chép: "... ai sầu cho ai?".

SAU PHÚT CHIA LI

(Trích Chinh phụ ngâm khúc^(*))

Chàng⁽¹⁾ thì đi cõi xa mưa gió

Thiếp⁽²⁾ thì về buồng cũ chiếu chăn

Đoái trông theo đã cách ngăn

Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.

Chốn Hàm Dương⁽³⁾ chàng còn⁽⁴⁾ ngảnh lại

Bến Tiêu Tương⁽⁵⁾ thiếp hãy trông sang

Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương

Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng⁽⁶⁾

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?⁽⁷⁾ ...

(Đoàn Thị Điểm, trong Đặng Thai Mai, Giảng văn Chinh phụ ngâm,

Trường ĐHSP Hà Nội I, 1992)

Chú thích:

(*) Chinh phụ ngâm khúc (Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận, cũng gọi là Chinh phụ ngâm), nguyên văn chữ Hán của Đặng Trần Côn. Ông là người làng Nhân Mục - nay thuộc quận Thanh Xuân, Hà Nội - sống vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Sau khi ra đời, Chinh phụ ngâm khúc được nhiều người diễn Nôm. Bản diễn Nôm này từng được xem là của Đoàn Thị Điểm (1705 - 1748), một phụ nữ có tài sắc, người làng Giai Phạm, huyện Văn Giang, xứ Kinh Bắc, nay là huyện Yên Mĩ, tỉnh Hưng Yên. Nhưng lại có ý kiến cho là của Phan Huy Ích. Chinh phụ ngâm là khúc ngâm về nỗi lòng sầu thương, nhớ nhung của người vợ có chồng ra trận. Cả nguyên tác và bản diễn Nôm được dùng đều là kiệt tác trong lịch sử văn học Việt Nam. Đoạn trích trên nói về tâm trạng của người vợ ngay sau phút chia li. Nhan đề đoạn trích do người soạn sách đặt. Chinh phụ ngâm khúc trong nguyên tác chữ Hán viết theo thể thơ khác nhau. Ở đây được diễn Nôm bằng thể song thất lục bát. Song thất lục bát là thể thơ do người Việt Nam sáng tạo, gồm hai câu 7 chữ (song thất) tiếp đến hai câu 6 - 8 (lục bát). Bốn câu thành một khổ, số lượng khổ thơ không hạn định. Chữ cuối câu 7 trên vần với chữ thứ năm câu 7 dưới, đều vần trắc. Chữ cuối câu 7 dưới vần với chữ cuối câu 6, đều vần bằng. Chữ cuối câu 6 vần với chữ thứ sáu câu 8 đều vần bằng. Chữ cuối câu 8 lại vần với chữ thứ năm câu 7 trên của khổ sau, cũng vần bằng.

(1) Chàng: từ mà người phụ nữ xưa dùng để gọi chồng hoặc người yêu trẻ tuổi với ý thân thiết.

(2) Thiếp: từ mà người phụ nữ xưa dùng để tự xưng với chồng hoặc với người đàn ông nói chung một cách khiêm nhường. Ở thời phong kiến, thiếp còn có nghĩa là vợ lẽ.

(3) Hàm Dương: địa danh thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc.

(4) Ở đây dùng từ còn là không khớp với từ xanh ở cuối câu trên, song từ lâu nhiều sách vẫn ghi như vậy.

(5) Tiêu Tương: tên con sông Tương ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc, sông sâu, có nước trong xanh nên còn gọi là sông Tiêu, hoặc là Tiêu Tương. Một số sách chú là hai con sông Tiêu là Tương hợp làm một nhà thành sông Tiêu Tương. Các địa danh ở đây chủ yếu được dùng theo bút pháp ước lệ của văn thơ trung đại.

(6) Trùng: tầng, lớp giống nhau, chồng chất lên nhau.

(7) Có bản chép: "... ai sầu cho ai?".