Bài 26. Kinh tế Trung Quốc (phần 1) SVIP

I. Đặc điểm chung của nền kinh tế Trung Quốc

1. Tình hình phát triển 

* Năm 1949, nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa được thành lập, đất nước bắt đầu tiến hành thực hiện một số chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội như cải cách ruộng đất, cải tạo công thương, quốc hữu hoá tư liệu sản xuất,...

 * Đến cuối thập niên 70 của thế kỉ XX, Trung Quốc tiến hành cải cách, mở cửa với:

- Chính sách 4 hiện đại hoá: công nghiệp, nông nghiệp, khoa học - kĩ thuật và quốc phòng.

- Một số biện pháp cụ thể như vận hành nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa; tăng cường vốn đầu tư; mở rộng quyền tự chủ cho các doanh nghiệp; đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng khoa học - kĩ thuật; chú trọng phát triển các ngành dịch vụ cùng những kế hoạch phù hợp với từng lĩnh vực kinh tế;...

=> Vì vậy, kinh tế Trung Quốc đã đạt được nhiều kết quả tiêu biểu như:

- Quy mô GDP của Trung Quốc tăng nhanh và liên tục, đạt 14 688,0 tỉ USD (năm 2020), trở thành nước có quy mô GDP đứng thứ 2 thế giới, sau Hoa Kỳ. 

- Liên tục trong nhiều năm, nền kinh tế Trung Quốc đạt mức tăng trưởng cao và ổn định.

Bảng 26.1. Quy mô và tốc độ tăng GDP của Trung Quốc giai đoạn 2004 - 2020

(Nguồn: WB, 2022)

- Cơ cấu GDP ngày càng chuyển dịch theo hướng hiện đại hoá.

Bảng 26.2. Cơ cấu GDP của Trung Quốc năm 2010 và 2020

(Đơn vị: %)

(Nguồn: Niên giám thống kê Trung Quốc, 2021)

- Năm 2020, Trung Quốc đã trở thành một trong những quốc gia thu hút FDI hàng đầu thế giới.

=> Những thành tựu trên đã đưa Trung Quốc trở thành một trong những cường quốc về kinh tế. Vị thế của Trung Quốc về nhiều mặt như kinh tế, chính trị, khoa học - công nghệ, văn hoá, đối ngoại, quốc phòng,.. ngày càng được khẳng định trên thế giới.

2. Nguyên nhân thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Trung Quốc

- Tiến hành cuộc cải cách trong nông nghiệp, nông thôn với những chính sách nhằm khuyến khích phát triển nông nghiệp, đa dạng các loại hình sản xuất ở nông thôn.

- Trong công nghiệp, tăng cường hiện đại hoá trang thiết bị, khuyến khích các xí nghiệp vừa và nhỏ.

- Đầu tư cơ sở hạ tầng, xây dựng các cảng biển, khu chế xuất, khu mậu dịch tự do.

- Phát triển khoa học - công nghệ, thu hút vốn, khoa học - công nghệ, kinh nghiệm quản lí từ nước ngoài.

- Coi trọng thị trường trong nước, chú ý vào thị hiếu tiêu dùng tư nhân, dịch vụ và đổi mới công nghệ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

- Mở rộng thị trường quốc tế, đẩy mạnh thu hút đầu tư nước ngoài, thực hiện chính sách mở.

II. Các ngành kinh tế

1. Công nghiệp

a. Tình hình chung

 Công nghiệp là ngành kinh tế quan trọng hàng đầu và tạo nên sức mạnh cho nền kinh tế Trung Quốc.

- Ngành đạt nước tăng trưởng cao.

- GDP công nghiệp năm 2020 tăng gần gấp đôi so với năm 2010.

- Nhiều sản phẩm công nghiệp có sản lượng đứng đầu thế giới như than, điện, ô tô,...

b. Cơ cấu ngành

- Chuyển dịch theo hướng hiện đại hoá.

+ Các ngành công nghiệp có hàm lượng khoa học - kĩ thuật chiếm tỉ trọng cao.

+ Đóng góp đáng kể vào thành công của quốc gia này trên thị trường công nghệ và lĩnh vực hàng không vũ trụ.

- Một số ngành công nghiệp nổi bật:

c. Sản phẩm nổi bật và các trung tâm công nghiệp

* Sản phẩm nổi bật

 Nhiều sản phẩm công nghệ của Trung Quốc cũng chiếm phần lớn thị phần toàn cầu như điện thoại thông minh, camera giám sát, máy tính cá nhân, máy điều hoà không khí,...

* Các trung tâm công nghiệp

Phân bố chủ yếu ở miền Đông, đặc biệt là vùng duyên hải với các trung tâm như Bắc Kinh, Nam Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu,...