Bài học cùng chủ đề
Bài 14: Đất trên Trái Đất SVIP
1. Khái niệm đất và vỏ phong hóa
- Đất là vật chất mỏng bao phủ bề mặt lục địa và các đảo, tạo ra do quá trình phong hóa các loại đá. Đất được cấu tạo bởi các thành phần chính là chất khoáng, chất hữu cơ, không khí và nước. Đặc trưng cơ bản của đất là độ phì.
- Độ phì: là khả năng cung cấp nước, khí, nhiệt và các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng, giúp thực vật sinh trưởng và phát triển.
- Vỏ phong hóa là sản phẩm phong hóa của đá gốc, phần trên cùng của vỏ Trái Đất, chịu ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài, cấu trúc phân tầng theo chiều thẳng đứng.
Hình 1: Phẫu diện đất và vỏ phong hóa
2. Các nhân tố hình thành đất
- Đất trên Trái Đất được hình thành bởi các nhân tố: đá mẹ, khí hậu, địa hình, sinh vật, con người,...
| Nhân tố | Tác động |
| Đá mẹ | - Là nhân tố khởi đầu cho quá trình hình thành đất. Các đặc tính của đá mẹ như màu sắc, cấu tạo, thành phần khoáng sẽ ảnh hưởng đến tính chất lí, hóa của đất. |
| Khí hậu |
- Có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành đất, tác động đến sự phát triển của các nhân tố như đá mẹ, địa hình, sinh vật. - Hai yếu tố nhiệt độ và lượng mưa tác động mạnh đến quá trình phong hóa đá và hình thành đất. |
| Địa hình | - Tác động đến sự phân phối nhiệt độ, độ ẩm, tích tụ vật liệu. Địa hình dốc tầng đất mỏng; địa hình thấp bằng phẳng đất bồi tụ dày và màu mỡ. |
| Sinh vật |
- Tham gia quá trình phá hủy đá => Ảnh hưởng đến quá trình hình thành và chất dinh dưỡng trong đất. - Ngăn chặn xói mòn, rửa trôi đất. |
| Thời gian | - Hình thành tuổi của đất, các loại đất tự nhiên đều cần có thời gian hình thành. |
| Con người | - Không tham gia trực tiếp, tuy nhiên có vai trò quan trọng làm biến đổi đất, tạo ra một loại đất có tính chất biến đổi như đất trồng lúa nước, đất bạc màu, đất mòn trơ sỏi đá. |
Hình 2: Tác động của con người ảnh hưởng đến đất
Bạn có thể đánh giá bài học này ở đây